İlin mahnısı — Sovet və Rusiya televiziya mahnı festivalı. Onun artıq 50 yaşı var (1-ci festival 1971-ci ildə keçirilib). Festivalın yarandığı ilk illərdən musiqili mahnı janrında (estrada, sonra estrada, bəzi hallarda rok musiqisi) ilin əsas hadisəsinin əhəmiyyəti verilmiş, bu günə kimi qoruyub saxlamışdır. İl ərzində hər ay festivalda «seçilmiş buraxılışlar» olurdu, dekabrda növbəti ilin yanvar ayının ilk günlərində yayımlanan yekun konsertin (final) televiziya çəkilişləri aparılır. Və bu yaxınlarda öyrəndim ki, dağıstanlılar müxtəlif illərdə bu televiziya şousunun buraxılışlarında fəal iştirak ediblər. Onların arasında şairlər də, bəstəkarlar da, müğənnilər də var. Bu və ya digər şəkildə Dağıstanla bağlı olan 32 mahnı müxtəlif illərdə «İlin mahnısı»nın laureatı olub. Belə ki, sözləri müxtəlif illərin şənliklərində mahnılar yazılan və ifa olunan şairlər Rəsul Qəmzətov, Obodiyav Şamxalov, Fəzu Əliyeva, Aslan Hüseynov və Mark Tişman olub. Mahnının ifaçıları Jasmine və Mark Tishman idi. Bəstəkarlar da Aslan Hüseynov və Mark Tişman idi. 8 “Mahnı”da Rəsul Qəmzətoviçin şeirlərinə 9 mahnı oxunub. “Mahnı-71” birinci festivalında İosif Kobzonun ifasında “Durnalar” (musiqi Yan Frenkel) mahnısı oxundu. İkinci dəfə İosif Davydoviç eyni mahnını «Mahnı-2000″də ifa etdi. 1974-cü ilin yekun konsertində iki mahnı oxundu (musiqi Oskar Feltsman) — «Sevgi» (İspan Sergey Zaxarova) və «Bu bizik» (Nikolay Solovyov). Həmçinin müxtəlif illərin festivallarında mahnılar ifa olunub: “Bu kişidirmi” (Müslüm Maqomayev, S.-73), “Uca ulduzlar” (Anatoli Mokrenko, S.-78), “Analar” (İosif Kobzon, P. -80), “Günəşli günlər itdi” (Valeri Leontiev, S.-2005), “Oğullar” (İosif Kobzon, S.-2010). “Mahnı-73” verilişində Müslüm Maqomayevin “O kişidirmi?” mahnısını ifa etdikdən sonra. Rəsul Qəmzətov çıxış etdi, tərcüməçisi Yakov Kozlovski “Geçən ilin son gününə” şeirini oxudu. “İlin mahnısı”nın aralıq buraxılışlarında Rəsul Həmzətovun misralarına üç mahnı oxunub. Bunlar “Yalnız Bir” (iki dəfə: 29.07.1976 və 13.05.1978), “Sən necə yaşaya bilərsən?” idi. (30.04.1978) və «Anaların qayğısına qal» (18.05.1985). İlk ikisini Yuri Boqatikov, üçüncünü isə Nina Bernadskaya ifa ediblər. “Mahnı-80” verilişində misilsiz Edita Piexa Fəzu Əliyevanın sözlərinə “Düşün mənə belə ad” mahnısını ifa edib. Obodiyav Şamxalovun şeirləri üzrə “Mahnı-82”də “Verası” qrupu “My Love” mahnısını ifa etdi. 90-cı illərin ikinci yarısında və 2000-ci illərin birinci yarısında Dağıstanda və ondan kənarda Mahaçqaladan olan gənc dağıstanlı bəstəkar və bəstəkar Aslan Hüseynov çox məşhur idi. Təsadüfi deyil ki, “Mahnılar-2004”ün aralıq buraxılışında onun musiqisinə və sözlərinə dağıstanlı müğənni Jasmine mahnı oxuyub. Yasəmən Dərbənddən gəlir. O, ilin 16 yekun konsertində çıxış edib. O, “İlin mahnısı” festivallarında 21 mahnı ifa edib. 2003, 2004, 2017 və 2018-ci illərdə Jasmine hər biri 2 mahnı ifa edib. “Mahnılar-2003” və “Mahnılar-2004”ün ara buraxılışlarında isə 4 mahnı ilə 6 dəfə çıxış edib. Mahaçqaladan olan “Mahnı-2007” festivalının qonağı Mark Tişman eyni anda üç qiyafədə çıxış edib: bəstəkar, şair və ifaçı. O, “Mən sənin mələyin olacağam” mahnısını ifa edib. Bir il sonra yenidən «Mahnı-2008» final konsertində «Closer to Heaven» mahnısı ilə çıxış etdi. Ümidvaram ki, Dağıstan musiqi mədəniyyətinin xadimləri bundan sonra da geniş ölkəmizin sakinlərini yüksək keyfiyyətli yeni mahnılarla sevindirəcəklər. Süleyman Maqomedov, yerli tarixçi