İyunun 29-da Mədəniyyət, Gənclər Siyasəti və İdman İdarəsinin Mədəniyyət şöbəsi, Dərbənd Dövlət Tarix, Memarlıq və Arxeoloji Quruğ- Muzeyi ilə birlikdə “Dərbəndin Rusiyaya birləşdirilməsinin tarixi əhəmiyyəti” mövzusunda dəyirmi masa keçirildi. Dərbəndin Rusiyaya birləşdirilməsinin 215-ci ildönümü. Bu möhüm hadisə, şəhərin tarixi hissəsində Dekabr yazıçısı A.A. Bestujev-Marlinskinin ev-muzeyində baş verməsi simvolikdir. Dəyirmi masa iştirakçıları Mədəniyyət, Gənclər Siyasəti və İdman İdarəsinin müdiri Samilə Nəcəfova salamladı və o öz çıxışında: «215 il əvvəl Dərbəndin Rusiyaya birləşdirilməsilə bərabər, şəhərin hər kəs tərəfindən mənimsəməsi uğrunda mübarizə arenası olmağa son verildi. Şəhərin sakinlərin dinclik və əmin-amanlıq qazandılar. Çünki artıq onların arxasında böyük və qüdrətli bir ölkə etibarlı bir müdafiəçisi olaraq dayandı» deyə vurğuladı. O həm də, dəyirmi masa iştirakçılarına səmərəli iş arzuladı.
Dəyirmi masa zamanı məruzələr dinlənildi, ilk məruzə: Dərbənd şəhər mədəniyyət şöbəsinin sədri
Dilarə Sultanova — «Dərbəndin Rusiyaya qoşulması tarixi və faktlar», Dərbənd şəhər Qoruq- Muzeyinin elmi və tədris işi üzrə direktor müavini —
Züleyxa Nametova — «Dərbənd şəhərinin tarixi» E.İ. Kozubski-nin kitabı əsnasında məruzə etdi. Dərbənd şəhər mərkəzləşdirilmiş kitabxana sisteminin direktoru Diana Əliyeva — «Dərbənd — Rusiyanın Qafqazdakı forpostudur» məruzəsini söylədi. Respublika Dəmiryo Kollecinin direktoru —
tarix elmləri namizədi, dosent,
Mirsəməd Seyidov — «1722-1735 dövründə Dağıstan» məruzəsi ilə çıxış etdi.
Məruzəçilərin çıxışlarında Dağıstan və Dərbəndin Rusiyaya birləşdirilməsinin tarixi əhəmiyyəti ilə bağlı mübahisələr və mülahizələr olundu. Rusiyanın Dağıstanla əlaqəsinin iqtisadiyyatını yaxşılaşdırması və yerli əhalinin yaşayış səviyyəsinə faydalı təsir göstərməsi. Beləliklə, Dağıstanın Rusiyaya birləşdirilməsi Dağıstan xalqlarının tarixi inkişafı üçün böyük əhəmiyyətə malik idi. Rusiyanın təsiri Dağıstan və Dərbənd mədəniyyətinin inkişafına getdikcə təsir göstərdi. Rus tədqiqatçıları və səyyahları Dağıstanın istehsal güclərini, tarixini, dillərini, etnoqrafiyasını və gündəlik həyatını öyrənməyə əvəzsiz töhfə verdilər.
Məruzələrin müzakirəsində «I Pyotrun Evi» İK-nin rəhbəri Mina Abdulaeva, UNESCO Kafedrasının şöbə müdiri Gülçöhrə Seyidova, Ruqiya Mərdanova — A. Bestujev Marlinskiy ev-muzeyinin rəhbəri iştirak etdilər. … Tədbirdə şairlər, Rusiya və Azərbaycan Yazıçılar birliyinin üzvü, nəğməkar şairə Zeynəb Derbendli və şairə Natalie Niyat, Rus Yaşayış Kompleksinin tələbələri və «Mədəniyyət Könüllüləri» ictimai hərəkatının üzvləri tərəfindən təmsil olunan yaradıcı ziyalılar da iştirak etdilər. Ev-muzeyin yerində Dərbənd Dövlət Tarix, Memarlıq və Arxeoloji Muzey-Qoruğunun fondlarından bir sənət sərgisi təşkil edildi. Tədbir Rospotrebnadzorun bütün tövsiyələrinə uyğun olaraq həyata keçirildi.
Belə tarixi tədbirlərin, gələcək nəsillər üçün necə vacib olduğunu və gənc nəslin də, belə tədbirlərdə iştirakı vacibdir. Belə müzakirələr də iştirak etmək, tarixdən bildiklərindən əlavələr edərək müzakirələrə qatılmaq əsasdır. Çünki tarixi öyrənmək heç də gec deyil, əksinə bəlkə də daha çox vacibdir. Tarixi olduğu kimi və dərinliyini gənc nəslə çatdırmaq vacibdir, əsil tarixçilərin müzakirəsi gənc nəsil üçün bir məktəbdir.
M. Seyidov
