Müasir dünyada turizm ilə əlaqəli bütün infrastrukturun inkişafı birbaşa və dolayı sosial-iqtisadi fenomen kimi qəbul edilir. Rusiyada aktiv turizm istifadə olunmamiş böyük potensiala malikdir.
Müasir turizmdə nəqliyyat, sosial sahənin və xidmət sektorunun yüksək inkişaf səviyyəsində formalaşır və nəticədə onu iqtisadiyyatın yüksək gəlirli sahəsinə çevirir.
Turizm axınının həcmini artırmaq üçün ölkəmizdə bəzi bölgələrdə nəqliyyatın əlçatmazligi və turistləri yüksək səviyyədə qəbul etmək üçün əsas infrastruktur yoxdur.
Perspektivli bölgələrdən biri də Qafqazdır, tam desək Dağıstan.İldən-ilə Dağıstana turizm axını təqribən iki dəfə artmişdir, bu da onu göstərir ki, bölgə aktiv turizmin inkişafı üçün böyük potensiala sahibdir.
Dağıstan Respublikası öz gözəl təbiəti ilə Rusiyanın və Şimali Qafqazın ən zəngin bölgələrindən biridir .Buradakı bitki ve heyvanlar aləminin müxtəlifliyi, meşələrin və dağ çaylarının gözəlliyi ilə insan feyziyab olur. Rusiyada yaşayan nadir növ heyvanların əksəriyyəti Dağıstanın payına düşüb. Rusiyanın Qırmızı Kitabına daxil olan 260 növ onurğalı heyvanın 114 növü Dağıstanda yaşayır ki, bu da 44% edir. Rusiyada qeydə alınan bütün ilan növlərinin 53%-i Dağıstanın payına düşür. Bu nümunələr Respublikanin əhəmiyyətli bioloji müxtəlifliyin açıqca təsdiqidir. Respublikanın ən böyük ərazisi bir neçə meşələr və iqlim zonasını əhatə edir, geniş təbiət zonaları və landşaftların seçilməsi, turistlər üçün müxtəlif cür dincəlmə təmin edir. Bu resurs potensialı haqlı olaraq Dağıstanın sərvəti hesab edilə bilər ki, məs buraya ağılla, diqqətli münasibətlə yanaşilmalıdır.
Bu da, özünəməxsus gözəlliyindən zövq almağa, həm də onu gələcək nəsillər üçün qorumağa və rasional bir yanaşma ilə Respublika gəlirlərinin büdcə maddəsinə daxil etməyə imkan verəcək. Bununla birlikdə, Rusiya Federasiyasının bir çox sakininin Respublikaya xas olan bütün gözəlliklərdən, Dağıstanın bəzi bölgələrində hələ də qorunub saxlanılan orijinal adət və ənənələrdən tam xəbərdar olmaması çox təəssüf doğurur Məs bu amil əyləncə və istirahət məqsədilə ziyarət yerləri seçərkən həlledici ola bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, ziyarət üzrə dini yerlər birinciliyi qoruyur.
Dərbənd şəhərində yerləşən, 7-ci əsrdə inşa edilmiş və dünyanın ən qədim beş məscidindən biri olan qədim Cümə- məscidi xüsusi dəyər daşıyır.Daha bir çox maraq doğuran növbəti yerlərdən biri “Qırxlar” qəbiristanlığıdır. Burada 40 ərəb şəhidi dəfn olunmuşdur,Qəbirlərin yanında Dərbənddə uzun illər hökmranlıq edən məşhur Tutu–Bikənin ( Fat- Ali-xanın həyat yoldaşı).məqbərəsi var.
Növbəti böyük həcmdə ziyarətinin aparıldığı yer Şalbuzdağ dağıdır. Bu gözəl yer Cənubi Dağıstan ərazisində yerləşir.
Turizm proqramda ayrıca bir sahə olmalıdır. O heç nədən asılı olmayaraq inkişaf edə bilər. Bunun üçün Respublikada hər şeyimiz var!
Dağıstandakı vəziyyəti təhlil edərək qeyd etmək olar ki: ən zəngin tarixi və memarlıq abidələri,adət-ənənələri.ilə xarakterizə olunur. Bütün bu obyektiv amillər gələn turizm üçün yaxşı perspektivlər təmin edir. Bununla birlikdə, bölgənin sosial və iqtisadi cəhətdən zəif inkişafı, şübhəsiz ki, gələn turizmin inkişafı üçün məhdudlaşdırıcı amildir. Önümüzdəki illərdə bu mənfi tendensiyanı geri çevirmək və gəlir artımını stimullaşdırmaq mümkün olarsa, gələn turizm yüksəlməyə davam edəcəkdir. Resppublika başçılarının turizmin inkişafı üçün müəyyən tədbirlər görməsinə baxmayaraq,bu günə qədər işlər əhəmiyyətsiz nəticələr verməkdədir.Beləliklə, Dağıstan Respublikası hökumətinin başçılarının əsas vəzifəsi turizm və istirahət kompleksinin inkişafı üçün Dağıstan turizm məhsulunu həm daxili, həm də dünya bazarlarında tanıtmaqdır.Özəl ticarət, bütün Respublika üçün imec reklam kampaniyası keçirə biləcək qədər gücə sahib deyil, çünki yalnız öz məhsulunu satır və tanıtdırır. Dağıstan Respublikasının turizm üçün əlverişli bir bölgə kimi imicini yaratmaq müstəsna olaraq dövlət vəzifəsidir.
Dağıstanın təbii və iqlim şəraiti və tarixi irsi burada bütün turizm növlərinin inkişafı üçün misilsiz imkanlar yaradır: çimərlik və su, dağ xizəyi, ekstremal və sağlamlaşdırıcı .Yaranan tendensiyalar ondan ibarətdir ki, Dağıstanda bir neçə il əvvəl göstərilən turizm sənayesinin yüksəlişi getdikcə daha sabit və uzunmüddətli xarakter alır. Bu və digər müsbət proseslər investor cəlb etmək üçün ən vacib şərt kimi qəbul edilir. Bu gün üçün əsas vəzifə — turizm və istirahət obyektləri üçün yeni bir infrastrukturun yaradılması və inkişafı,sağlamliq üçün nəzərdə tutulan yerlər, istirahət və istirahət sənayesinin gələcək inkişafı daha da ön planlarda yer almalıdır. Bu, gələcəkdə turizmi Dağıstan iqtisadiyyatının yüksək gəlirli bir sahəsinə çevirməyə, onu Rusiya və dünya sənayesinə inteqrasiya etməyə imkan verəcəkdir.
hazırladi: Sevinc Quliyeva
