5 noyabr 2024-cü il tarixində A. A. Bestujev-Marlinskinin (Dərbənd) ev-muzeyində “ XXI ƏSR ” Ədəbi Klubun (rəhbəri Səfiyət Calğanskaya) iştirakçılarının növbəti toplantısı keçirilib. Bu görüş Dağıstanın xalq şairi, Maksim Qorkinin onun haqqında 20-ci əsrin Homeri dediyi Süleyman Stalskinin 155 illik yubileyinə həsr olunmuşdu. Tədbirin devizi Səfiyət Calğanskayanın S.Stalskiyə həsr etdiyi poetik silsiləsindən — “Yazıq şairə bir söz söylə” sözləri olub.
Tədbirdə ilk çıxış edənlər Tahir Saleh (Rusiya və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, jurnalist, şair və Gülüstan Klubunun yaradıcısı) və Ruqiyyə Mərdanova (A. Bestujev-Marlinski xatirə ev-muzeyinin rəhbəri) olublar.
Onlar Dağıstanın xalq şairi S.Stalskinin həyat və yaradıcılığından, onun çətin tərcümeyi-halından, şairin hakimiyyət tərəfindən rəsmi təriflənməsi ilə xalqın onun şeirlərinə səmimi məhəbbəti arasındakı ziddiyyətdən, onların bir çoxuna məhəl qoyulmadan partiya nəzarəti tərəfindən susdurulduğu barədə danışdılar. Ruqiyyə Mərdanova görüşə gələnləri S.Stalskinin Ədəbi-Memorial Ev-Muzeyindən bu Ev tərəfindən A.Bestujev-Marlinskinin Muzeyinə hədiyyə etdiyi eksponatlarla tanış edib.
Tahir Saleh S.Stalskinin şeirlərinin Azərbaycan dilində radioda necə dinlənilməsi, dinləyicilərdə hansı reaksiyalara səbəb olması ilə bağlı xatirələrini bölüşüb. Daha sonra söz “ XXI ƏSR ” klubunun rəhbəri Səfiyət Calğanskaya təqdim olunub. O, görüşə gələn Dərbəndin mədəniyyət xadimlərinə, yazıçı və şairlərə, eləcə də onun tarixinə və mədəniyyətinə biganə olmayan sadə şəhər sakinlərinə həmin gün “ XXI ƏSR “ klubunun tədbirinə gələnlərə minnətdarlığını bildirib. O, S.Stalski haqqında poetik silsiləsinin yaranma hekayəsini, şairin həyat və yaradıcılığına olan marağı, onun haqqında nə qədər yeni öyrəndiyi və yaşadığı dövr haqqında danışıb. O, A. S. Puşkinin danışdığı “Şair və Hökm” mövzusuna da toxunub.
Şairin əsl istedadı, şairin yaradıcılığını həsr etdiyi xalqa yaxınlığı həmişə xalqın qəlbinə yol açacaqdır. S.Stalskinin poetik taleyi isə buna misaldır. Ona görə də bu il, yəni 2024-cü il Süleyman Stalski ili elan edilib. Hakimlik gəlir, gedir, dövrlər dəyişir, amma şair nə olursa olsun həmişə yaddaşını saxlayan xalqın yanında qalır. Bu və ya digər yazıçının şair, yoxsa sadəcə olaraq poeziyaya yol tapmış müvəqqəti yol yoldaşı olduğunu mühakimə etmək üçün yeganə meyar budur.
İştirakçılar Səfiyət Calğanskayanın çıxışına hərarətlə yanaşdılar. Gecəni davam etdirən Səfiyət Calğanskaya “21-ci əsr” ədəbi klubun gündəlik həyatından danışdı. O bildirdi ki, Klubun üzvü, Dərbənd rayonunun Aşağı Galğan kənd Qurbanov Səid Camaloviç adına məktəb-uşaq bağçasının 4-cü sinif şagirdi Abdurəhimova Anora 27-ci Respublika qiraət müsabiqəsində Səfiyət Djalganskayanın Süleyman Stalski haqqında yazdığı “Şeirin sevimli səhifələri” şeirini ifa edib və çıxışına görə mükafata layiq görülüb.
Sonra ləzgi bəstəkarı Zeynəb Sultanəhmədova öz şeirlərini ana dilində və rus dilinə tərcümədə oxudu. O, Kluba gələcək işlərində uğurlar arzulayıb və ləzgi xalq şairi S.Stalskiyə həsr olunmuş tədbirə görə təşəkkür edib. Azərbaycan dram teatrının aktyoru, Dağıstan Respublikasının əməkdar artisti Məhərrəm Ömərov da şairin ünvanına xoş sözlərlə çıxış edib, şeirlər söyləyib. Tat şairi, Rusiya Yazıçılar Birliyinin üzvü Peysax Mişiyev Süleyman Stalskiyə həsr etdiyi şeirini oxuyub.
Şairə, 4 saylı orta məktəbin Tabasaran dili müəllimi Razidə Ramazanova tabasaran dilində şeirlər oxuyub. Seyidova Dilarə Fərhadovna Süleyman Stalskinin “Gənc şairlərə” şeirini oxuyub.
Dağıstan Respublikasının müxtəlif Dağıstan dillərində şeirlər səsləndirilib. Elə bil Süleyman Stalskinin özü də iri portretindən müdrik baxışları ilə orada olanlara baxaraq deyirdi: “Heç kəsin məhv edə bilməyəcəyi xalqlar dostluğu elə dillər dostluğu ilə həyata keçirilir! ”
Sonra Dilarə Fərhadovnanın şagirdləri və “XXI ƏSR” klubunun gənc üzvləri çıxış etdilər. Mehdiyeva Almaz İsmayılovna Süleyman Stalskinin “Bülbül” adlı ilk şeirini Azərbaycan dilində oxudu. Seyidova Seid-Sədayə və Mehdiyeva Zəhra İsmayılovna S.Stalskinin “Uşaqlar” şeirini oxudular.
Səfiyət Calğanskaya Klubun yeni üzvünü tədbir iştirakçılarına təqdim etdi. O, Dərbənd şəhər sakini, DPPK-nin (G. B. Kazıəhmədov adına pedaqoji kollec) 4-cü kurs tələbəsi, DR Abilimpiks çempionatının Gənclər Şurasının sədri, Abilimpiks ölkə çempionatının finalçısı (2023, Moskva şəh.) Aida Musaibovna Musaibova oldu. “Abilimpiks” 2024 “Birgə imkanlar xəritəsində” müsabiqəsinin qalibi Aida S. Stalskinin “Qafqaz” şeirini oxudu.
Tələbələrdən biri Səfiyət Calğanskayadan poeziyadakı yaradıcılıq yolundan danışmağı xahiş etdi. Görüş ümumi fotoşəkillər və çay süfrəsi ilə başa çatdı. “XXI Əsr” Klubunun bu yeni görüşü onu göstərdi ki, Cənubi Dağıstan sakinləri arasında poeziyaya, doğma yurdun tarixinə maraq azalmayıb və bu ədəbi klubun fəaliyyətinə diqqəti cəlb etməkdə davam edir. Və bu klubun təkcə Dərbəndin deyil, bütün Dağıstanın mədəni həyatındakı rolunu qiymətləndirməmək olmaz. Bu görüşə gələnlər isə Klubun sədri Səfiyət Calğanskayaya sosial, mədəni və yaradıcılıq fəaliyyətinə görə xüsusi təşəkkürlərini bildiriblər. Hər kəs və “XXI ƏSR” Klubunun yeni görüşlərini və yeni tədbirlərini səbirsizliklə gözləyəcək.
