Dil böyük-mədəniyyətdir

“Ana dillərinin rəngarəngliyi” festivalı keçirilmişdir.

Oktyabrın 20-də Dağıstan Respublikası R.Həmzətov adına Milli Kitabxananın konfrans zalında Dağıstanın xalq şairi Rəsul Həmzətovun 100 illik yubileyi tədbirləri çərçivəsində Dağıstan Mədəniyyəti və Dilləri Gününə həsr olunmuş “Ana dillərinin rəngarəngliyi” festivalı keçirilmişdir.
Rusiyada özünəməxsus mədəniyyətə malik, milli adət-ənənələri və dil müxtəlifliyi ilə fəxr edilən bir çox regionlar var. Onlardan biri də Dağıstandır. Dağıstan- ərazisində aqullar, avarlar, darginlər, azərbaycanlılar, qumuqlar, ləzgilər, laklar, noqaylar, rutullar, tabasaranlılar, saxurlar, tatlar, çeçenlər-akkinlər və digər etnik qrupların yaşadığı qədim diyardır. Şimali Qafqaz xalqları, onların adət-ənənələri çoxmillətli respublikanın əsas dəyəridir. Tədbiri giriş sözü ilə rayon tarix və milli ədəbiyyat şöbəsinin müdiri Patimat Murtazəliyeva açaraq bayramın yaranma tarixindən və Dağıstanda onun necə qeyd olunmasından danışıb: “2016-cı ildən etibarən hər il oktyabrın 21-i Dağıstan Mədəniyyəti və Dilləri Günü bayram kimi qeyd olunur. Bayram xalqların milli varlığını qoruyub saxlamaq və tarixi irsin gənclərə çatdırılması məqsədilə təsis edilib. Rituallar, adət-ənənələr, dil və mədəniyyət insanları bir icma daxilində birləşdirir, qarşılıqlı anlaşmaya nail olmağa və öz güclü tərəflərinə inam qazanmağa kömək edir. Dağıstan çoxmillətli regiondur. Mədəniyyətlərin və xalqların müxtəlifliyi müxtəlif xalqların nümayəndələrinin sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşamasına mane olmur. 21 oktyabr Dağıstan Mədəniyyəti və Dillər Günü bayramı şərəfinə təsviri incəsənət sərgiləri, xalq geyimləri festivalları, studiyalarda dekorativ-tətbiqi sənətin inkişafına dair ustad dərsləri keçirilir.
Dağıstan Mədəniyyəti və Dilləri Günü münasibətilə rəqs və mahnı müsabiqələri, tanınmış yazıçılar, rəssamlar və heykəltəraşlarla görüşlər üçün məkanlar təşkil edilir. Tarix-diyarşünaslıq və digər muzeylərdə viktorinalar, mühazirələr və digər maarifləndirici tədbirlərlə açıq qapı günləri keçirilir. Zəngin tarixə və mədəni irsə malik bölgə olan Dağıstan xalqları ünsiyyət üçün rus dilindən istifadə edir, lakin öz etnik qrupunun nümayəndələri ilə ana dilində danışırlar. Bəzilərinin yazısı yoxdur və ya qorunmayıb, ona görə də onlara yalnız şifahi ünsiyyətdə tələbat var. Aul dilləri və dialektləri respublikanın dil müxtəlifliyini tamamlayır və Dağıstanda yaşayan ən kiçik xalqların da mədəniyyətini qoruyub saxlamağa kömək edir. Bayram bizə etnik kimliyin, milli adət və ənənələrin qorunub saxlanmasının, mənəvi təcrübənin nəsildən-nəslə ötürülməsinin vacibliyini xatırladır”.
Dağıstan Respublikası Milli Kitabxanasının direktor müavini Sarat Cəbrayılova da festival iştirakçılarına salamlama nitqi ilə müraciət edib. O, qonaqları qarşıdan gələn bayram münasibətilə təbrik edib, ana dillərinə həsr olunmuş tədbirlərin keçirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Sonra sözləri Zeynəb Dərbəndliyə, musiqisi Elmir Mədət oğluna məxsus “Dağıstan” mahnısının təqdimatı olub. Mahnı müxtəlif dillərdə ifa olunaraq sonsuz tamaşaçı rəğbəti qazanıb.Zeynəb Dərbəndli R.Həmzətovun sözlərinə bəstələnmiş “Durnalar” mahnısını da azərbaycan dilində qonaqlara təqdim edib.
Festivalda Şamil rayonunu “Ana dili üzrə ən yaxşı mütəxəssis” ərazi müsabiqəsinin qalibləri – 9-10-cu sinif şagirdləri Naniş Maqomedova və Xadicat Umarova şeir oxumuşlar. Rəsul Həmzətovun “Doğma dilim” şeirini Gergebil rayonunun Kürmi kənd kitabxanasının əməkdaşı Xadicat Rizvanova oxuyub. Bu bələdiyyənin digər nümayəndəsi, Gergebil ansamblının vokalisti isə mahnı ifa edib. Buynakski rayonunun Nijni Cinqutay kənd kitabxanasının müdiri Azham Tatayeva “Rəsulumuz” adlı özünün müəllifi olduğu şeirini oxuyub. Karabudaxkent rayonunda uşağı beşiyə bələməklə bağlı kumuk ritualı nümayiş etdirilib, həmçinin burada olan hər kəsə kumuk milli mətbəxinin xörəkləri təqdim edilib. Kaytaq rayonu Kaytaq tikmələri olan panno, milli geyimli gəlinciklər, Kaytaq tikmə naxışlı boşqablar və Kaytaq tikməli ilə şərf təqdim edib. Dağıstan Respublikası Milli Kitabxanasının əməkdaşları bayramın qonaqları üçün yerli tarix və milli ədəbiyyat şöbəsinin, incəsənət və ədəbiyyat şöbəsinin və abunə şöbəsinin fondlarından Dağıstan xalqlarının mədəniyyətinə və adət-ənənələrinə həsr olunmuş sərgi hazırlamışlar.Bayram çox maraqlı və rəngarəng olmaqla bərabər həm də hamının ürəyincə oldu,hamının ruhunu oxşadı.

A. Məmmədova