Gənc rəssamın tərcümeyi-halında, Nina Kaymarazovanın iyirmidən bir qədər çox yaşı var, əvvəlcə hər şey yazıldığı kimi görünürdü. Hər şeyin çox rəvan getdiyini deyəndə gülümsəyir. “Bizim ailədə hamı yaradıcı insanlardır, zərgərdirlər. Bir sözlə, Kubaçı xalqı”, — qız izah edir.
Yaradıcılıq qandadır
– Yaradıcılıq bizim qanımızdadır. Bu, Kubaçinin varlığının duzudur. Mənim gördüyüm iş — çap qrafikası, aşındırma — oradan, əl sənətindən gəlir. Uşaqlıqdan atamın iş alətlərinin səsinə öyrəşdiyim üçün ətrafımda tanış əşyalar — əyə, nəqqaş qələmi, cilalama maşını var. İndi mən də kəndlilərin emalatxanasında iştirak edirəm”, — Nina deyir.
Deyir ki, anası təcrübəli qızıl tikişçi sayılırdı və qədim sənətkarlıq hələ də istifadə olunur. O hesab edir ki, bunlar həm də “Kubaçi evi”nin atavizmləridir. “Bəlkə də mənim ailəmdə rəhmətlik nənəmin tətbiqi sənət sənətindən qidalanan qardaşlarından başqa, sözün adi mənasında rəssam yoxdur. Amma qohumlarımın demək olar ki, hamısı zinət əşyaları ilə bağlıdır. Bu yolu seçməyim Allahın yazısıdır”, — həmsöhbətim buna əmindir. O, əllərində qələm tutmağı öyrəndiyi andan rəsm çəkməyə başlayıb, görmə sahəsinə daxil olan hər şeyi şəkillərə çevirir.
Orta məktəbdə dəqiq nəyə diqqət edəcəyimi bilmədən gələcək haqqında düşünməyə başladım. Mən buna şübhə edirdim, amma bir şeyə əmin idim — çəkməyə davam etməli idim. Eyni zamanda Aygimik Kərimova ilə Arthouse studiyasında qrafik portret kursuna yazıldım və orada Karina Əliyevadan akvarel dərsləri də aldım. Rəssamlıq və qrafika fakültəsinin məzunu olan hər iki qıza qrafika istiqamətinə təkan verən istedadlı qrafika ustası, rəssam, Dağıstan Respublikasının xalq rəssamı Yusup Xanmaqomedovun yanında,uzun illər kölgədə qalmış, qrafika rəssamı kimi təhsillərini davam etdirmək tövsiyə olunub. Rəssam qeyd edir ki, o vaxt qrafikanın özü haqqında heç bir fikri yox idi. Ancaq o, bir mentora ehtiyacı olduğunu başa düşdü. 2020-ci il isə onun üçün R.Həmzətov adına DQPU-nun incəsənət şöbəsinin molbert qrafikası şöbəsində ciddi iş dövrü oldu.
«Yusup Mamayeviçlə, bütün nəhəng çap qrafikası dünyası ilə ünsiyyət mənə çox şey verdi» dedi. – Nədənsə, bütün çap qrafikalarından, bir çox icra üsullarını birləşdirməyə imkan verən metal oyma növünü dərhal ayırdım. Məni cəlb edən bu müxtəliflik idi. Və Yusup Mamayeviç tələbələrində yüksəliş hissi və sərgi fəaliyyətlərində iştirak etmək arzusu verən elə bir yaradıcı atmosfer yaratdı. Bu, yeni zirvələrə qalxmağa çalışdığınız bardır. Hər şey o qədər informativdir ki, öz xoşbəxtliyimə inana bilmirəm — tələbələri üçün bütöv bir dünya olan, düşüncə sənəti verən bir müəllimlə oxumaq. Fəlsəfi komponent isə yaradıcılıq prosesinin bir hissəsi hesab olunur. Qrafik dilin öz tamaşaçısı ilə danışmasına imkan verən düşünmədən, oyandıran hisslər, düşüncələr olmadan etmək olmaz.
Ən yüksək bədii akrobatika
Nina etiraf edir ki, bu ali məktəbdir və siz onu nə qədər çox tanıyırsınızsa, daxili aləminiz və hisslər palitranız bir o qədər müxtəlifdir. Əsərinizə fikir verməklə siz müəllifin təfəkkürünü, məntiqini inkişaf etdirirsiniz, süjeti “zehni” cizgilərlə zənginləşdirirsiniz. Və bu cür transformasiyalar özünü müxtəlif qrafik proyeksiyalarda, sevimli çap qrafiklərində, başqa sözlə çap etməkdə, kağız üzərində qrafik işləri təkrarlamaqda reallaşdırmağa imkan verir. Nina hesab edir ki, çap olunmuş qrafika həm maraqlı, həm də intellektual, məntiqli və ardıcıl işdir və proses texnologiyası haqqında mükəmməl bilik tələb edir. Bu, musiqi improvizasiyasında olduğu kimi ifadə azadlığı və rahatlıqdır ki, burada yüksək peşəkar bacarıq, dəqiq məlumat və bütün kompozisiyanın quruluşunu hiss etmədən yaratmaq mümkün deyil.
O, artıq yetkin bir insan kimi çox şey qəbul edir. Çünki o, öz üzərində əzmlə işləyir, özünü əsas məsələyə – fərd olaraq qalmağa, özünü sərbəst ifadə etməyə, yüksək psixologiyaya, çoxqatlı düşüncəyə nail olmağa alışdırır. Və onun izləyicisi sənətçinin özü ilə eyni hisslərə necə qalib gəldiyini hiss edir. Bu o deməkdir ki, məqsədə nail olunub. Rəssam üçün çap qrafikasına həvəs sənətkarlığın bütün incəliklərini öyrənmək və müxtəlif texnikalara yiyələnmək imkanı deməkdir.
O, ayrı bir qrafika növündən, monotipindən danışır, onun unikallığı müəllifin bir nüsxə yaratmasıdır. Və hər çap yağlı boya kimi orijinaldır. Ancaq bu, onun cazibəsi, unikallığı, yaradıcısı olduğunuz xüsusi müəllif dinamikasıdır. Mənə maraqlıdır ki, 3D modelləşdirmə təkcə şaxələndirməyə deyil, həm də çap versiyasının əl işi işini asanlaşdırmağa imkan verir. Atası 3D proyeksiyalar hazırlayan Nina izah edir ki, eskizin yaradılması printerdən başlayır. Bu, kağız üzərində rəsm, maddi prototip və ya hətta zehni bir görüntü ola bilər. – 3D çapın əhatə dairəsi heç bir sərhəd tanımır. Effekt, kompüter proqramında çəkilən şeyin maddi üçölçülü obyektə çevrilməsi ilə əldə edilir, «çap» texnologiyasını texniki cəhətdən asanlaşdırır, enjeksiyon qəlibləri və mum modellərini yaratmağa imkan verir, qız deyir.
Gözlərinizlə çəkin
– Onlar mənə sonsuz yaradıcılıq prosesini öyrətdi. «Əlinizdə kağız yoxdursa, gözlərinizlə çəkin» dedi müəllim mənə. Axı məkan rəssamın təxəyyülünə daha da geniş imkan verir”, — Kaymarazova deyir. Onun müəllif kimi özünü göstərdiyi obrazlar, bir qayda olaraq, Dağıstandır, təbiiliyə mümkün qədər yaxındır, ruhu isidən, adi həyatı canlandırır. Amma onları bu qədər yaxşı edən onların uşaqlıqdan gəlmələridir. “Abakalaba” (nənə) hər bir dağıstanlıya əziz ola biləcək birinin canlı portretidir. “Kubaçı ətrafında gəzmək” keçmişin, indinin, əbədinin retrospektividir: kürəyində uşağı olan dağ qadını, təfərrüatları çox şey deyən qədim ev.
Və hər şeydən əvvəl, sonsuz nəsillər ardıcıllığında həyatın axını haqqında. Onun bəstələrinin mövzuları müasir və arxaikdir. Onlar gəncliyin enerjisini, həyatın toqquşmalarını, köhnə və yeni dünya arasındakı əlaqəni və vaxtı, onun keçiciliyini və həyatın anlarını tutan, yaddaşda həm ən yaxşıları, həm də insanı can incidən şeyləri saxlayan bir görünüş ehtiva edir. Belə ki, şıltaq dünya ilə ünsiyyət gənc rəssama çox şey verir, onu yaradıcılığında yeni ideya və mənalarla qidalandırır.
Nina Kaymarazova müəlliminin təcili məsləhətinə əməl edərək bir sıra respublika və ümumrusiya mötəbər sərgilərində iştirak edir. Ən sonuncuları “Həqiqət sənəti” tələbələrin Ümumrusiya tədris və yaradıcılıq işləri müsabiqəsi, Rusiyanın “Yaradıcılıq ərazisi” sərgisi çərçivəsində IV Rusiya “İncəsənət Olimpiadası” müsabiqəsi, XI All -Rusiya “İncəsənət dövrləri və nəsillər” sərgisi, gənc rəssamların “Yay-22” Respublika plener rəsm sərgisi, “Kubaçi qalası” Beynəlxalq çap qrafika biennalesi, Rusiya regionlarından olan gənc rəssamların sərgisi. Onda uzun illər yaradıcılıq şövqü var. Bu o deməkdir ki, o, yeni və gələcək pərəstişkarlarını doğma Dağıstana sonsuz məhəbbətlə ruhlandıraraq, bütün planlarını mütləq həyata keçirəcək.
