Qarşısının alınması, sosial əhəmiyyətli xəstəliklərin erkən aşkarlanması və ən müasir texnologiyalardan istifadə edərək effektiv müalicəsi və nəticədə insanların aktiv uzunömürlülüyünün təmin edilməsi Dağıstan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin ölkəmizin dövlət siyasətinin və respublika rəhbərliyi kursunun aparıcısı kimi işinin prioritetidir.
Sənayenin qalıq maliyyələşdirilməsinin onilliklər ərzində fəaliyyətində çətinliklər toplanmışdır. Dağıstanda fəaliyyət göstərən tibb təşkilatlarının əksər binaları 25 ildən 50 ilə qədər istismar olunur və müasir tələblərə cavab vermir. Həm gənc əhalinin, həm də perspektivli həkimlərin əvvəllər ayrıldığı kənddə mütəxəssis çatışmazlığı inkişaf etdi.
Belə bir vəziyyətdə hava nəfəsi 2021 — ci ildən başlayaraq «ilk əlaqə» təşkilatının bir neçə sahəsini əhatə edən Dağıstan Respublikasında «səhiyyə»Milli layihəsinin və xüsusən də onun bir hissəsinin-səhiyyənin ilkin bağlantısının modernləşdirilməsi Proqramının həyata keçirilməsi idi
Federal büdcə hesabına ilkin səhiyyə xidmətinin modernləşdirilməsi Proqramının həyata keçirilməsindən bəri:
— 61 səhiyyə müəssisəsinin əsaslı təmiri işləri aparılıb
— 5 səhiyyə obyektinin yenidən qurulması həyata keçirilib
— 60 yeni səhiyyə obyekti yaradılıb-bunlar 55 Fap, 2 tibbi ambulatoriya və 3 poliklinikadır
— xəstəxana və poliklinikaların işinə 358 ədəd yeni sanitar nəqliyyat vasitəsi daxil edilib
— Dağıstan şəhər və rayonlarının tibb təşkilatlarında alınmış və fəaliyyət göstərir 806 ədəd tibbi avadanlıq
2023-cü ildə səhiyyənin ilkin bağlantısının modernləşdirilməsi proqramı çərçivəsində daha 27 Fap tikilir, 27 səhiyyə obyektində əsaslı təmir işləri aparılır, daha 10 tibb müəssisəsinin binası yenidən qurulur və 432 ədəd tibbi texnika verilir.
Bundan əlavə, Respublika büdcəsi hesabına 2021 – ci ildə 38 müəssisədə 431,3 milyon rubl, 2022-ci ildə 11 müəssisədə 206 milyon rubl məbləğində əsaslı təmir işləri aparılmışdır. Avadanlıq 2021-ci ildə alınıb.
Son 3 ildə DR — nın Respublika büdcəsi və federal büdcə hesabına, o cümlədən «Səhiyyə» Milli layihəsinin tədbirlərinin həyata keçirilməsi çərçivəsində respublikanın tibb təşkilatları 35 ədəd ağır tibbi avadanlıqla təchiz olunmuşdur-bunlar 27 Kompüter tomoqrafı, 5 maqnit rezonans tomoqrafı və 3 angioqrafik qurğudur.

TFOMS DR-nın normallaşdırılmış sığorta ehtiyatı hesabına 2022-ci ildə 93 Tibb Təşkilatı üçün 26 ədəd 331,7 milyon rubl məbləğində tibbi avadanlıq alınmış və 2 ədəd tibbi cihazın 25,5 milyon rubla təmiri üçün tədbirlər görülmüşdür.
Təcili tibbi yardım parkı da yenilənməyə başladı. 2021-2022-ci illərdə respublikanın tibb Təşkilatlarına Rusiya Sənaye və Ticarət Nazirliyindən mərkəzləşdirilmiş qaydada daxil olan 44 təcili tibbi yardım avtomobili, cari ildə daha 14 təcili tibbi yardım maşını və 12 səyyar mobil tibbi kompleks paylanılıb.
Sənayenin rəqəmsallaşdırılması mütəxəssislərə yazmağı və tədqiqat aparmağı asanlaşdırdı və əlavə olaraq həkimlərin işini daha obyektiv etdi.

2023-cü ildə federal büdcədən 373,6 milyon rubl məbləğində Respublika Xərçəng Mərkəzi, habelə federal büdcədən 170,8 milyon rubl məbləğində damar mərkəzləri və ilkin damar şöbələri şəbəkəsi yenidən təchiz edilmişdir.

Tibbi xidmətin keyfiyyəti yalnız texniki avadanlıqdan deyil, həm də həkimlərin ixtisaslarından asılıdır. «Zemsky Doktor» proqramı çərçivəsində kəndə işləmək üçün 1 815 həkim və 93 orta tibb işçisi cəlb edildi.

Respublikada həkimlərin təminatı 33,9 – cu ildə 2019-cu ildən 34,3-ci ildə 2022-ci ilə qədər 10 min əhaliyə, orta tibb işçiləri 81,8-dən 82,5-ə qədər artmışdır
Ştat vəzifələrinin işçi heyəti 95 faizdir, bunlardan: tibbi kadrlar – 91 faiz., orta tibb işçiləri-yüzdə 96,2 faiz
Dağıstanda yüksək texnologiyalı tibbi yardım 18 Dövlət Tibb Təşkilatında göstərilir. 2022-ci ildə respublikanın tibb təşkilatlarında 10 mindən çox insan VMP aldı (13,8-ci ilə nisbətən 2021% artım ilə).

Arteriyanın daralmış hissəsində qan axınının bərpası üçün minimal invaziv cərrahi müdaxilələr, laparoskopik, endoskopik, endobiliar, Bariatrik, rentgen endovaskulyar, endovazal, perkutan müdaxilələr, ürək ritminin pozulmasının cərrahi müalicəsi, kardiostimulyatorların, kardioverterlərin implantasiyası və s.
Erkən mərhələlərdə xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsi əhalinin tibbi müayinəsi ilə təmin edilir. Təkcə 1 – cü ilin 2023-cü rübü ərzində 177.787 nəfər yetkin əhalinin müəyyən qruplarının, 17.929 Dağıstanlının dərin dispanserizasiyasından keçdi.
Son illərdə Dağıstan Respublikası respublika büdcəsindən güzəştli dərman dəstəyi üçün maliyyələşdirmə xeyli artmışdır.
Pulsuz dərman dəstəyi üçün nəzərdə tutulan vəsaitlərin həcmi şəkərli diabet, xroniki böyrək çatışmazlığı olan xəstələrin, nadir (yetim) xəstəlikləri olan uşaqların və s. dərmanların əhatə olunması və təmin edilməsi ilə vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırdı.
Nəticələr uzun sürmədi. «Səhiyyə» Milli layihəsinin və Dağıstan təbabətinin bir sıra vacib sahələrinin həyata keçirilməsi müvəqqəti azalmanı aradan qaldırmağa və dağıstanlıların ömrünü 79,2 il təşkil edən dövrə qədər olan dəyərlərlə mütərəqqi böyüməyə nail olmağa imkan verdi.
Rosstat-ın 2023-cü ilin mart ayı məlumatlarına görə, Dağıstan Respublikası Rusiya Federasiyasının təsis qurumları arasında ömür uzunluğuna görə Moskva ilə birlikdə birinci yeri tutdu.
Dağıstan Respublikası yüksək doğum nisbəti, ömür uzunluğu və aşağı ölüm nisbəti olan Rusiya Federasiyasının subyektlərindən biridir. Dağıstan əhalisinin ölüm hallarının daha da azalmasına nail olmaq mümkündür. 2021-2022-ci illərdə ölüm nisbəti 6.3-dən 5.2-ə 1000 əhaliyə düşdü, 7.8-dən 8.2-ə qədər təbii əhali artımı artdı.
1-cü ilin 2023-ci rübü üçün ölüm nisbəti 26,2-ci ildəki 6,5-dən 2022-ci ilə qədər 4,8% azaldı və bu rəqəmin 2019 olduğu 4,9-cu ilin prekovid dövrünün səviyyəsindən aşağı oldu.
Bu istiqamətdə görülən tədbirlərə baxmayaraq, bu gün respublikanın mövcud müalicə şəbəkəsi səhiyyənin ehtiyaclarına, sanitar-epidemioloji tələblərə, habelə yanğın təhlükəsizliyi standartlarına tam cavab vermir.
Respublikanın səhiyyəsinin inkişafı ilə bağlı tədbirləri təmin etmək üçün Dağıstan Respublikasının başçısı S. A. Məlikovun 09.12.2022-ci il tarixli tapşırıqlarının siyahısının 2-ci bəndinə uyğun olaraq Rd Səhiyyə Nazirliyi Dağıstan Respublikasının səhiyyəsinin 2025-ci ilə qədər və 2030-cu ilə qədər planlaşdırma dövrü üçün tədbirlər planı hazırladı və 2023-cü il tədbirləri baxımından təsdiq edildi.
Qarşıda Dövlət Tibb təşkilatlarının şəraitinin və rahatlığının daha da inkişafı, qabaqcıl texnika ilə təchiz edilməsi, ixtisaslı kadrların hazırlanması, yeni texnologiyaların və müalicə metodlarının tətbiqi, dağıstanlılar üçün getdikcə daha keyfiyyətli və daha əlverişli tibbi yardım var.