Federasiya Şurası sədrinin digər ideyası Rəsul Həmzətov irsinin məktəb proqramına daxil edilməsidir.
Rusiyanın mədəni irsinin və tarixi yaddaşının qorunması milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi vəzifələrindən heç də aşağı deyil. Ölkəmizin çoxmillətliliyi isə Qərbdə çoxlarının düşündüyü kimi zəifliyi deyil, hər şeyi fəth edən gücüdür. Federasiya Şurasının sədri Valentina Matviyenko bu barədə sentyabrın 22-də Regionlar Palatasının 2009-cu ildən keçirdiyi “Rusiyanın tarixi-mədəni irsi” adlı ikigünlük IX parlament forumunun başa çatdığı Dərbənddə bildirib. Mədəni deqradasiyanın müalicəsi Dərbəndin tarixi hissəsi, o cümlədən divarlarında II əsrdən bu günə qədər daşlar qorunub saxlanılan nadir Narın-Qala qalası YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir. Tarixçilərin fikrincə, beş min il əvvəl meydana çıxan Rusiyanın ən qədim şəhəri (fərqli adla da olsa), tolerantlığın təbliğinə verdiyi töhfəyə görə eyni YUNESKO-nun nadir mükafatına və diplomuna malikdir. Mükafat ona görə verilib ki, rəsmi məlumatlara görə, 128 min insanın yaşadığı şəhərdə əslində təbii olaraq böyük və dinc ölkənin miniatür modeli formalaşıb. Beləliklə, burada üç İbrahim dininin nümayəndələri bir-biri ilə yaxşı anlaşırlar — Xristianlıq, İslam və Yəhudilik. Təəccüblü deyil ki, Dərbənd əsl tarixi və mədəni dəyərlərin “qutusu”dur. Burada həmçinin 13-cü əsrdə tikilmiş Cümə məscidi, Böyük Pyotrun evi, mahallar və ya İçəri şəhər və Xan Sarayı ilə tanış ola bilərsiniz. Bütün bunlar bizə bu kiçik şəhəri mədəni irs sahəsində “dünyanın möcüzəsi” adlandırmağa imkan verir. Və ya Valentina Matvienkonun dediyi kimi açıq səma altında muzey. O, bunu Dərbənddə Federasiya Şurasının sədrinin sədrliyi ilə keçirilən “Rusiyanın tarixi-mədəni irsi” forumunun plenar iclasında deyib. Onun işi Rusiya prezidenti Vladimir Putinin forum iştirakçılarına salamı ilə başlayıb, onların arasında Rusiya vilayətlərinin rəhbərləri və Rusiyanın regional qanunvericilik assambleyalarının spikerləri ilə yanaşı, 17 dövlətin nümayəndələri də olub. Valentina Matvienkonun qeyd etdiyi kimi, dövlət başçısının tarixi-mədəni irsə belə diqqət yetirməsi bizi bu sahədə “ən səmərəli işlərə sövq edir”. Onun sözlərinə görə, müasir dünyada belə bir irsin qorunması “incə və çoxşaxəli işdir” və onun həlli milli təhlükəsizlik və ya iqtisadi sabitlik məsələlərinin həllindən heç də az əhəmiyyət kəsb etmir. “Mədəniyyət siyasətindəki problemlər, tarixi faktların manipulyasiyası, öz adət-ənənələrinə və adətlərinə məhəl qoymamaq düzəlməz faciələrə gətirib çıxarır. Belə mədəni deqradasiyanın acı nümunələrindən biri də, təəssüf ki, Ukraynadır ki, bu gün ziyarətgahları murdarlayır, öz tarixini bilərəkdən təhrif edir, cəlladları və satqınları izzətləndirirlər”, — deyə natiq qeyd edib.
Eyni zamanda, Matvienko, onun sözlərinə görə, müqəddəs kitabların (məsələn, Quranın) yandırılması kimi biabırçı hərəkətlərin baş verdiyi «Qərbdə ağır böhranı» qeyd etdi və ailə anlayışının tamamilə bulanıq olduğu ortaya çıxdı. “Ölkəmizdə bunu təsəvvür etmək belə çətindir. Məncə, mədəni və milli müxtəliflik bizi mədəni kodumuzu yenidən proqramlaşdırmaqdan qoruyur. Rəqiblərimiz Rusiyanın çoxmillətliliyini onun zəif nöqtəsi hesab edirdilər. Ancaq bunun əksi oldu — bu, bizim gücümüzdür, Rusiyanın hər şeyə qalib gələn qüvvəsidir”, — deyə spiker bildirib. Bununla bağlı o, xatırladıb ki, 2023-cü ildə ölkə Qafqazın faşist işğalçılarından azad edilməsinin 80 illiyini qeyd edir. “Bu gün biz nasistlərin ardıcılları ilə yeni döyüşə girdik və qələbənin bizim olacağına şübhə yoxdur. Bu gün cəbhədə vətəni müdafiə edən qəhrəmanlarımızın arxasında həm də müdafiəçilərimizin analarından ibarət güclü arxa cəbhə dayanır. Onların hər birinə dərin minnətdarlıq sözləri ilə müraciət etmək istərdim — onlar əsl vətənpərvər, bütün ölkənin fəxr etdiyi kişilər yetişdirdilər”, — tamaşaçılar Valentina Matviyenkonun bu sözlərini uzun sürən alqışlarla qarşıladılar. Ukrayna ilə bağlı yeni görüş oktyabrda baş tuta bilər Həmzətovun şeirləri məktəblərə! Yekunlaşan forumun tövsiyələrindən biri də 2023-cü ildə 100 illik yubileyi təkcə respublikada deyil, Rusiyanın digər regionlarında da qeyd olunan dünya şöhrətli Dağıstan şairi və publisist Rəsul Həmzətovun əsərlərinin rus məktəblərində öyrənilməsidir. 2003-cü ildə dünyasını dəyişən “Dağların müğənnisi” nəslinə zəngin irs qoyub. “Onun əsas istəyi bütün xalqlarımızın dostluğunu və birliyini qoruyub saxlamaqdır. Düşünürəm ki, biz Rəsul Həmzətov irsini təkcə Dağıstanda deyil, bütün Rusiyada məktəb proqramına daxil etməyi düşünə bilərik. Biz belə bir təkliflə çıxış edəcəyik”, — Matvienko əmin etdi. Senatorların təkidlə qarşılayacaqları digər təklif isə bu il başa çatan “Mədəniyyət” milli layihəsinin uzadılmasıdır. Matvienkonun əmin olduğu kimi, bu, ona yeni bölgələrimizdə mədəni həyatı canlandırmaq üçün tədbirləri daxil etməyə imkan verəcək, onun fikrincə, bu, onların Rusiyanın ümumi milli-mədəni məkanına tam inteqrasiyası üçün çox vacibdir. Eyni zamanda, kifayət qədər kadr olmasa, plandan heç nə qazana bilməyəcəyini qeyd etdi. Bu gün mədəniyyət sektorunda onların çatışmazlığı 20 min nəfərə yaxındır — natiq əmindir ki, Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış və yerli mədəniyyət mərkəzlərinin işçilərinə güzəştlər nəzərdə tutan “Zemstvo mədəniyyət işçisi” proqramını tez bir zamanda işə salmalıyıq. kənd həkimləri və müəllimləri kimi. «Bu proqram regionlarda böyük maraqla gözlənilir və biz onun tezliklə istifadəyə veriləcəyini gözləyirik», — Matviyenko paylaşıb. Tarixi yaşayış məntəqələrinə məhdudiyyətlər yox, imkanlar lazımdır. Bu forumun əsas mövzularından biri tarixi yaşayış məntəqələrinin inkişafı idi — Matvienko əmindir ki, onların potensialından istifadə edilməyib və onlar yerli turizmin inkişafında daha böyük rol oynaya, bununla da yerli sakinlərin həyat səviyyəsini yaxşılaşdıra bilərlər. . “Rəsmi səviyyədə 45 tarixi yaşayış məntəqəmiz var. Amma dövlətin onlara münasibəti məsələsi yenidən düşünməyi tələb edir”. Onun sözlərinə görə, Rusiyada tarixi yaşayış məntəqələrinin inkişafı proqramlarının maliyyələşdirilməsi üçün dəqiq mexanizm hazırlamaq lazımdır — spiker söz verib ki, senatorlar Maliyyə Nazirliyi ilə birlikdə bu məsələdə çox sıx işləyəcəklər. “Dövlət belə yaşayış məntəqələri üçün əlavə imkanlar yaratmalı və onların inkişafı üçün əlavə məhdudiyyətlər yaratmamalıdır”, — Valentina Matvienko əmindir. Matvienko Dağıstanda XHƏ iştirakçıları üçün reabilitasiya mərkəzinin tikintisinə kömək edəcəyinə söz verib.
A. Məmmədova
