Hətta bu unikal su anbarının yaxınlığında yaşayan, onundalğalarında çimən, qızıl qumları üzərində uzanan bizlər də bubarədə — Xəzər dənizi haqqında az şey bilirik. Və bu cəhalət bizim üçün qəbuledilməzdir.
Təbii ki, onun haqqında çox danışmaq olar, amma bu gün bizbəzi coğrafi məlumatlar və faktlarla idarə edəcəyik.
Birincisi, bilmək lazımdır ki, Xəzər Avropa ilə Asiyanın qovşağında yerləşir. Xəzərdə su şordur, Volqanın ağzına yaxın 0,05‰-dən cənub-şərqdə 11-13‰-ə qədərdir. Suyun səviyyəsi dalğalanmalara məruz qalır, 2009-cu ilin məlumatlarına görə dəniz səviyyəsindən 27,16 m aşağıda idi.
Xəzər dənizinin sahəsi hazırda təqribən 390.000 km², maksimaldərinliyi 1025 m-dir.
Xəzər dənizinin sahəsi hazırda təqribən 390.000 km², maksimaldərinliyi 1025 m-dir.
Xəzər dənizi Avropa və Asiyanın kəsişməsində yerləşir. Dənizin şimaldan cənuba uzunluğu təxminən 1200 kilometr, qərbdən şərqə — 195 ilə 435 kilometr arasında, orta hesabla 310-320 kilometrdir.
İkincisi, fiziki-coğrafi şəraitə görə Xəzər dənizi şərti olaraq üçhissəyə bölünür:
Şimali Xəzər (dəniz sahəsinin 25%-i),
Orta Xəzər (36%),
Cənubi Xəzər (39%)
Şimali və Orta Xəzər dənizi arasında şərti sərhəd Çeçenistan adası — Tyub-Qaraqan burnu, Orta və Cənubi Xəzər dənizi arasında — Çilov adası — Qan-Qulu burnu xətti ilə keçir.
Bu gün biz bununla məhdudlaşacağıq. Növbəti dəfə Xəzərlə bağlı Qara-Boğaz-göl kimi su anbarından danışacağıq.
Q.Ömərov
